Gluten, vriend of vijand ?

Gluten: vriend of vijand? De orthomoleculaire kijk op brood en granen

Gluten – je hoort er steeds meer over. De één eet zorgeloos elke dag brood, terwijl de ander zegt dat gluten moe, opgeblazen of zelfs ziek maken. Wat is nu waar? Vanuit de orthomoleculaire visie – een manier van kijken naar gezondheid waarbij voeding, leefstijl en supplementen centraal staan – wordt gluten kritisch bekeken. Maar zijn gluten echt zo slecht als soms wordt beweerd? 

Wat zijn gluten eigenlijk?

Gluten zijn eiwitten die van nature voorkomen in granen zoals tarwe, rogge, gerst en spelt. Ze zorgen ervoor dat brood lekker luchtig wordt en dat pasta stevig blijft. Voor de meeste mensen is dat geen probleem, maar sommige mensen reageren er gevoelig op.

Bij mensen met coeliakie zorgt gluten voor een sterke afweerreactie in de darmen. De darmwand raakt beschadigd, waardoor voedingsstoffen minder goed worden opgenomen. Maar ook mensen zonder coeliakie kunnen last krijgen van gluten, bijvoorbeeld in de vorm van buikklachten, vermoeidheid of huidproblemen. Dat heet dan een glutensensitiviteit.

De darm: het centrum van je gezondheid

Binnen de orthomoleculaire geneeskunde draait veel om de darmgezondheid. Je darmen zijn namelijk niet alleen belangrijk voor je spijsvertering, maar ook voor je weerstand en energie.

Bij sommige mensen kunnen  gluten de darmwand irriteren. Hierdoor wordt die tijdelijk wat “lek”, waardoor er stoffen in je bloed kunnen komen die daar eigenlijk niet horen. Dit wordt ook wel een ‘lekkende darm of leaky gut`  genoemd. Zo’n situatie kan zorgen voor vermoeidheid, een opgeblazen gevoel, hoofdpijn of zelfs sombere gevoelens.

Kortom: als je darmen niet goed genoeg werken, merk je dat vaak in je hele lijf en brein.

Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op gluten?

Iedereen is anders. Sommige mensen kunnen moeiteloos brood, pasta of pizza eten, terwijl anderen zich er juist slecht door voelen. Dat heeft te maken met genetische aanleg, je darmflora (de bacteriën in je darmen), je stressniveau en je voedingspatroon.

Ook speelt mee dat moderne tarwesoorten anders zijn dan vroeger. Door veredeling en snelle broodproductie bevat ons brood tegenwoordig meer gluten en minder tijd voor natuurlijke fermentatie. Dat maakt het moeilijker te verteren.

Gluten en ontstekingen: een stille prikkel

Volgens de orthomoleculaire benadering kunnen gluten bij sommige mensen een laaggradige ontsteking veroorzaken – een milde, maar aanhoudende prikkel in het lichaam. Dat merk je niet meteen, maar het kan bijdragen aan allerlei klachten, zoals concentratieproblemen, vermoeidheid of gewrichtspijn.

Daarnaast is er een nauwe verbinding tussen je darmen en je hersenen – de zogenaamde “gut-brain axis”. Als je darmen uit balans zijn, kan dat dus ook invloed hebben op je stemming en energie.

Wat kun je doen als je denkt dat je gevoelig bent voor gluten?

De orthomoleculaire aanpak draait om luisteren naar je lichaam en het weer in balans brengen. Enkele praktische tips:

• Probeer tijdelijk glutenvrij te eten en kijk hoe je je voelt. Voel je je beter? Dan kun je later voorzichtig weer kleine hoeveelheden proberen.
• Ondersteun je darmen met voeding en supplementen, zoals L-glutamine, vitamine D, collageen en/ of omega-3.
• Kies volwaardige alternatieven zoals quinoa, boekweit, haver (glutenvrij), amaranth en gierst.
• Verminder stress en slaap goed, want stress beïnvloedt ook je spijsvertering en darmgezondheid.
  
  

Vriend of vijand?

Gluten zijn niet per se slecht. Veel mensen kunnen ze prima verdragen en halen er waardevolle voedingsstoffen uit. Maar voor anderen kan het weglaten van gluten juist een wereld van verschil maken.

De orthomoleculaire visie ziet de gevoeligheid voor gluten vooral als een signaal: een teken dat je lichaam uit balans is. Door gezonder te eten, je darmen te ondersteunen en stress te verminderen, kun je vaak al veel klachten verlichten.

Kort gezegd: gluten zijn niet de vijand – maar het is wel slim om te luisteren naar wat jouw lichaam je vertelt.